خانه / مطالب متفرقه / راهکارهای قرآن برای درمان بیماری های روحی و روانی و افسردگی

راهکارهای قرآن برای درمان بیماری های روحی و روانی و افسردگی

در این پست از سایت ذکر و دعاهای قرآنی دعاگو 2agoo.com راهکارهای قرآن برای درمان بیماری های روحی و روانی و افسردگی را برای شما عزیزان قرار دادیم .

راهکارهای قرآن برای درمان بیماری های روحی و روانی و افسردگی
راهکارهای قرآن برای درمان بیماری های روحی و روانی و افسردگی

راهکارهای قرآن برای درمان بیماری های روحی و روانی و افسردگی,درمان سریع و آسان افسردگی با راهکارهای قرآنی,قران برای درمان بیماری های روحی و روانی چه راهکاری دارد ؟,راهکارهای قرآن و اهل بیت برای مبتلا نشدن به بیماری افسردگی

راهکارهای قرآن برای درمان بیماری های روحی و روانی و افسردگی

افسردگى از جمله بیمارى‌‏هاى روانى است که در جوامع مختلف شیوع دارد. این اختلال روانى در قرن اخیر یکى از مشکلات مهم و نگران‌کننده‏ جوامع و از جمله عوامل تهدید‌کننده‏ وضعیت اقتصادى کشورها به شمار مى‏‌رود و از این رو مورد توجه بسیارى از صاحب‏نظران و سیاستگزاران امور بهداشتى کشورها و سازمان جهانى بهداشت قرار گرفته است.

قبل از پاسخ به این سؤال که قرآن در مورد افسردگى و مبتلا نشدن به آن چه راهکارهایى دارد لازم است به بررسى علت‏‌هاى بروز این حالت روانى بپردازیم.

عوامل ایجاد افسردگی چیست؟

بعضی از عوامل ابتلا به این بیماری عوامل زیست‏‌شناختى شامل آمادگى‏‌هاى ژنتیکى، پیام ‏رسانى‏‌هاى عصبى، نور و آندوکرین و البته این عوامل ارتباطى با اعتقادات مذهبى ندارد و یا ارتباط آن ضعیف است.

عوامل روانشناختی

دوم عوامل روان‏شناختى شامل دیدگاه‏‌هاى روان پویایى، شناختى، رفتارى هستند که در سبب‌شناسى افسردگى نقش زیادى دارند.

 دیدگاه‏‌هاى روان پویایى می‌گویند از دست دادن فرد مورد علاقه و یا هر شىء دوست داشتنى، باعث ایجاد اضطراب و تنش‏‌هاى درونى مى‏‌شود که در صورت درون‌فکنى آن، باعث بروز افسردگى می‌شود.

مثلث شناخت منفی

آقاى کیب مثلث شناختى منفى را در سبب‏‌شناسى افسردگى به صورت ذیل مطرح مى‏‌کند: اول نگرش منفى نسبت به خویشتن این نوع نگرش باعث «بروز احساس حقارت» در انسان مى‏‌شود. دوم نگرش منفى نسبت به تجربیات گذشته این نوع نگرش موجب بروز «احساس بدبینى» در انسان مى‏‌شود. سوم نگرش منفى نسبت به حوادث آینده که باعث «احساس ناامیدى» در انسان مى‏‌شود. بروز این گونه احساسات باعث ایجاد افسردگى در فرد مى‏‌شود.

رفتارگرایان نیز معتقدند که تجربه‏ مستمر ناراحتى، ناکامى و درماندگى را به دنبال دارد که خود باعث ایجاد افسردگى مى‏‌شود.

عوامل جامعه شناختی

جامعه‌شناسان عوامل زیر را موجب بروز افسردگى مى‌‏دانند:. حوادث تنش زاى زندگى، تجرد و خانواده‏ از هم گسسته؛ براساس بررسى‏‌هاى میدانى، افسردگى در افراد مجرد و به ویژه در افرادى که با طلاق از هم جدا شده‏‌اند و خانواده‌‏هاى گسسته، شیوع بیشترى دارد، احساس تنهایى و انزوا از عوامل افسردگى به شمار مى‏‌رود و فقر اجتماعى.

آنچه گفته شد عواملى بود که صاحب‌نظران براى بروز افسردگى برشمرده‏‌اند، گرچه موارد دیگرى نیز در بروز این بیمارى وجود دارد که بیان تمامى موارد خارج از بحث است.

راه‌های درمان قرآن کریم برای جلوگیری از بروز افسردگی چیست؟

قرآن کریم به عنوان تنها منبع وحیانى مورد اعتماد؛ با نگاهى جامع به انسان و نیازهاى او و ظرفیت وجودیش، دستورالعمل‏‌هایى را براى سالم ماندن از حمله‏‌هاى عصبى، افسردگى و هر بیمارى دیگر بیان کرده است.
قرآن کریم مى‏‌فرماید: «مؤمنان کسانى هستند که هر گاه مصیبتى به آنان برسد متوجه خداوند شده و مى‏‌گویند: انا لله و انا الیه راجعون. در حقیقت ما از خداییم و به سوى او باز مى‏‌گردیم».

اعتقاد به نیروی فراماده

قرآن کریم با بیان این دستورالعمل، انسان مصیبت‌زده را از افتادن به ورطه‏ اضطراب و افسردگى نجات مى‏‌دهد و در صورت بروز اضطراب با بیان «أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ رعد/۲۸» او را به آرامش و دور شدن از اضطراب دعوت مى‏‌کند. شخصى که معتقد به نیرویى فراتر از ماده باشد هیچ گاه از دست دادن چیزى از امور دنیوى او را افسرده و غمگین نمى‏‌کند.

عزت نفس
                       
همان‌طور که گذشت، طبق بیان دیدگاه‏‌هاى شناختى نیز، سه نگرش منفى وجود دارد که باعث بروز افسردگى در انسان مى‏‌شود. ولى خداوند در مقابله با این عوامل مى‏‌فرماید: «وَلِلَّهِ الْعِزَّهُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِینَ؛ منافقون/۸». از این رو شخصى که خود را عزیز بداند و به این نسخه‏ شفابخش توجه کند دچار احساس حقارت نمى‏‌شود.

نهی از سوء ظن

خداوند در جاى دیگر از احساس بدبینى نهى و آن را گناهى بزرگ شمرده و مى‏‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ؛ اى کسانى که ایمان آورده‌‏اید، از بسیارى از گمان‌ها بپرهیزید که پاره‏‌اى از گمان‌ها گناه است»(حجرات/۱۲).

آرى کسى که به آیات الهى مؤمن است تلاش مى‏‌کند نسبت به دیگران بدگمانى نداشته باشد یا بدگمانى خود را کنترل کند؛ در آن حال از افسردگى و افسرده شدن نجات یافته است.

نهی از ناامیدی

قرآن کریم در رابطه با عامل دیگر ایجاد افسردگى یعنى احساس نومیدى، مى‏‌فرماید: «وَلَا تَیْأَسُوا مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا یَیْأَسُ مِن رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ(؛ و از [گشایش و] رحمت خدا ناامید نشوید؛ [چرا] که جز گروه کافران، (کسى) از رحمت خدا ناامید نمى‌‏شود»(یوسف/۸۷).

و در جاى دیگر مى‏‌فرماید: «قُلْ یَا عِبَادِىَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَحْمَهِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ؛ بگو: اى بندگان من که در مورد خودتان زیادهر‌وى کرده‏‌اید، از رحمت خدا ناامید نشوید، [چرا] که خدا تمام آثار (گناهان) را مى آمرزد؛ که تنها او بسیار آمرزنده [و] مهرورز است»(زمر/۵۳).

تغییر نگرش نسبت به وقایع زندگی

از جمله عوامل دیگر افسردگى، تجربه‏ مستمر ناراحتى بود، قرآن کریم راه نفوذ برخى ناراحتى‏‌ها را که ممکن است عواملى مانند: نوع نگاه شخص به وقایع اطراف باشد را مسدود کرده است و مى‏‌فرماید: «عَسَى أَن تَکْرَهُوا شَیْئاً وَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَعَسَى أَن تُحِبُّوا شَیْئاً وَهُوَ شَرٌّ لَکُمْ وَاللّهُ یَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ؛ و چه بسا از چیزى ناخشنودید، و آن براى شما خوب است؛ و چه بسا چیزى را دوست مى‌‏دارید و آن براى شما بد است و خدا مى‏‌داند و شما نمى‏‌دانید»(بقره/۲۱۶).

در زندگى روزمره، حوادثى اتفاق مى‏‌افتد که ممکن است باعث ناراحتى انسان شود. خداوند مى‏‌فرماید: در رابطه با این امور، ناراحتى به خود راه ندهید. چه بسا همین امر که به ظاهر موجب ناراحتى شما شده است، مصلحت شما در آن باشد. از آن جا که این بیان عام است، فرد مؤمن باید نسبت به هر امر به ظاهر ناراحت کننده با دیدى مثبت نگریسته و از گرفتار شدن در کمند غمگینى شدید رهایى یابد.

عوامل جامعه‌شناختی عامل افسردگی از نگاه قرآن

عوامل جامعه‌شناختى مطرح شده نیز از نگاه قرآن مخفى نمانده و با بیاناتى شیوا، انسان را از وارد شدن به آن محدوده باز داشته است و مى‌‏فرماید: «وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَىْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالَّثمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ؛ و قطعاً [همه‏] شما را به چیزى از ترس و گرسنگى و کاهشى در ثروت‏ها و جان‌‏ها و محصولات، آزمایش مى‌‏کنیم؛ و به شکیبایان مژده ده»(بقره/۱۵۵).

خداوند در این آیه عوامل امتحان بشر را باز مى‏‌شمارد. عواملى که در صورت عدم ایمان شخص، باعث تنش در زندگى او مى‏‌شود و فرد را به کام افسردگى فرو مى‏‌برد، اما خداوند با تذکر به این نکته که این موارد براى امتحان و آشکار شدن افراد صابر است و جامعهى اسلامى را از ورود به اضطراب و افسردگى نجات مى‌‏دهد.

از عوامل دیگر جامعه‏‌شناختى در بروز افسردگى، تجرد و خانواده‌‏هاى از هم گسسته است. در اسلام به موضوع ازدواج و تشویق به تشکیل خانواده اهتمام زیادى شده است و آن را عامل ثبات روانى و دور شدن از اضطراب مى‌‏داند و مى‏‌فرماید: «وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجاً لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُم مَوَدَّهً وَرَحْمَهً إِنَّ فِى ذلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛ و از نشانه‏‌هاى او این است که همسرانى از (جنس) خودتان براى شما آفرید، تا بدان‏ها آرامش یابید، و در بین شما دوستى و رحمت قرارداد؛ قطعاً در آن [ها] نشانه‏‌هایى است براى گروهى که تفکّر مى‏‌کنند»(روم/۲۱).

در آیه‏ شریفه، آفرینش موجودى از جنس بشر که به عنوان همسر معرفى شده را مایه‏ سکون و آرامش دانسته و با این فرایند، جامعه‏ اسلامى را از ورود به وادى اضطراب و تشنج روانى دور نگه مى‏‌دارد.

اسلام رهبانیت و انزواطلبى و فرار از ازدواج را نهى و در مقابل ازدواج را دریچه‏‌اى براى ورود به وادى آرامش و سلامت روانى معرفى کرده است و از طرفى، طلاق تا زمانى که چاره‏‌اى جز آن نباشد امرى ناپسند معرفى شده است. گرچه آموزه‏‌هاى قرآنى، طلاق را در صورت ضرورت، وسیله‏‌اى براى رهایى و فرار از فشارهاى روانى ناشى از اختلافات خانواده مى‏‌داند. ولى براى آن شرایطى را قرارداده است که در آن صورت فشار روانى حاصل از این جدایى را به حداقل مى‏‌رساند: «وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِکُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ؛ و هنگامى که زنان را طلاق دادید و به (روزهاى پایانى) سرآمدِ (عدّه) شان رسیدند، پس به‌طور پسندیده نگاهشان دارید یا بطور پسندیده آزادشان سازید؛ و به‌ خاطر زیان رساندن نگاهشان ندارید»(بقره/۲۳۱).

موضوع این آیه، طلاق و جدایى همسران است. ولى با ظرافتى که مخصوص قرآن است مى‏‌فرماید: در این هنگام که عده‏ زن در حال تمام شدن است، یا به بهترین وجه رجوع کرده و زندگى را ادامه دهید و یا با بهترین وجه که هیچ‌گونه آشفتگى روحى را به همراه نیاورد جدا شوید. پیشنهاد رجوع مجدد به زوج از طرف خداوند، نشان از اهمیت پیوند و استمرار زندگى در اجتماع دارد و تأکید به جدایى همراه با زیبایى و خوبى که هم شرع و هم عرف و عقل آن را تأیید کند نشان از احتمال بروز حمله‏‌هاى روانى در این حالت دارد، که با این گونه برخورد زوج، این حمله‏‌ها به حداقل مى‏‌رسد.

در آیه‏ بعد، توصیه دارد که از ازدواج مجدد همسر جلوگیرى نشود. در گذشته مرسوم بود و ازدواج همراه با نیکى را مورد تأکید قرار مى‏‌دهد که خود دلیل دیگرى بر اهمیت دادن قرآن به ازدواج و اکراه از تجرد است.

به طور خلاصه، نظر قرآن در این باره چنین است:

۱. سفارش به ازدواج.
۲. نکوهش طلاق، هر چند آنرا دریچه‏ خروج از بن‌بست‏‌هاى تفاهم مى‏‌داند.
۳. توصیه به تحکیم روابط عاطفى خانوادگى از دیگر آموزه‏‌هاى قرآن است.

چنانچه گذشت، اسلام نه تنها از رهبانیت و انزواطلبى نهى کرده بلکه رجوع به جمع و همکارى جمعى را سفارش مى‏‌کند و مى‏‌فرماید: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعاً وَلَا تَفَرَّقُوا؛ و همگى به ریسمان خدا تمسّک جویید و پراکنده نشوید».

و در آیه‏ دیگر مى‏‌فرماید: «تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى؛ و بر(اى) نیکوکارى و (خود نگهدارى و) پارسایى با یکدیگر همکارى کنید».
با این راهکار قرآنى و استفاده صحیح از آن‏‌ها افسردگى در جامعه‏ اسلامى به حداقل مى‏‌رسد.
                       
افسردگى در آئینه‏ روایات

عواملى که در پیدایش و یا تشدید افسردگى نقش دارند فراوانند. در احادیث اهل بیت(ع) که خود مفسر واقعى قرآنند عوامل شناختى، عاطفى و رفتارى متعددى براى این موضوع بیان شده که به بخشى از این روایات اشاره مى‏‌شود:

وابستگى

وابستگى از جمله عواملى است که در روایات متعدد از آن به عنوان عامل افسردگى نام برده شده است. از آن جا که انسان نمى‏‌تواند در زندگى به تمام تمایلات و خواست‌‏هاى خود برسد این ناکامى باعث غمگینى شدید و افسردگى فرد مى‏‌شود. از رسول اکرم(ص) حکایت شده است: «کسى که علاقه و وابستگى زیاد به دنیا داشته باشد به طور قطع سه چیز را در‌پى‌دارد: نیازمندى، که هیچ‌گاه به بى‏‌نیازى نمى‏‌انجامد؛ گرفتارى که هرگز از آن خلاصى نیست؛ و افسردگى و غمگینى، که جزء وجودش مى‏‌شود و از او جدا نمى‏‌شود».

دورى از معنویت

از جمله عوامل افسردگى که در روایات اسلامى به آن اشاره شده، عامل دورى از معنویت و پیروى از هواهاى نفسانى، خشم و شهوت‌رانى و امورى از این قبیل است. براى مثال از حضرت على(ع) نقل شده که مى‏‌فرمایند: «هر که به ناحق بر کسى خشم گیرد که توان آسیب رساندن به وى را ندارد، اندوهش دراز گردد و خود را عذاب دهد».

منفى‌نگرى

در روایات اسلامى موضوع منفى‏‌نگرى در محورهایى مانند تردید نسبت به الطاف خداوند، نارضایتى از خداوند و ناخشنودى از زندگى، نپذیرفتن واقعیت و خیال‌پردازى، برآورده نشدن انتظارات و نگرش منفى نسبت به اطرافیان و امورى این چنین تجلى پیدا کرده و عاملى براى پیدایش افسردگى معرفى شده است. امام صادق(ع) در این زمینه مى‏‌فرماید: «خداوند براساس عدالت و حکمت و علم خود، آرامش و شادابى را در معرفت یقینى و رضایت (از آنچه به او و به دیگر بندگان عطا کرده) قرارداده است و اندوهگینى و افسردگى را در شک و تردید و عدم رضایت قرار داده است».

ضعف انگیزه و اراده

در روایات اسلامى، ضعف انگیزه و اراده در موضوعاتى مانند کوتاهى در انجام فعالیت و عدم دستیابى به موفقیت‏‌ها تجلى کرده و به عنوان عاملى براى افسردگى معرفى شده است. از این روى از حضرت على(ع) روایت شده که مى‏‌فرماید: «هر کس در انجام تکالیف و فعالیت‏‌هاى خود کوتاهى کند به غم و اندوه و افسردگى مبتلا مى‏‌شود».

آرزوهاى دور و دراز

در منابع اسلامى داشتن آرزوهاى طولانى و در قبال آن‏ها خیال‏‌پردازى را مایه‏ افسردگى مى‏‌داند و از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است «از اینکه آرزوهاى دور و دراز داشته باشى و فریب آن‏‌ها را بخورى برحذر باش که تو را ناراحت و اندوهناک مى‏‌کند و به تدریج اندوهت بزرگ مى‏‌شود و فکر تو را مشغول مى‏‌کند و ناراحتى‏‌ات را افزایش مى‏‌دهد».

بررسى‏‌هاى تجربى در رابطه‏ بین اعتقادات مذهبى و افسردگى

طبق آمار میان میزان افسردگى و عقاید مذهبى همبستگى منفى وجود دارد. نتایج یک مطالعه با نمونه‌بردارى تصادفى در گروه‏هاى مشابه نشان داد که همبستگى مثبتى بین خواندن نماز و بهبود افسردگى و اضطراب و افزایش اعتماد به نفس وجود دارد. در این زمینه «ازالى»، «هاسانچ»، «آمینا» و «سابرامانیام» در مطالعه‏ میان ۱۳۰ بیمار مبتلا به اضطراب و ۱۰۰ بیمار مبتلا به افسردگى، در دو گروه متمایز با شرایط فرهنگى مذهبى قوى و ضعیف به این نتیجه رسیدند که «گروه داراى اعتقادات مذهبى، بعد از شش ماه روان درمانى، بهبود بیشترى یافتند».

لینک کانال دعا و اذکار: https://telegram.me/doagooo

درباره ی admin

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *