دعاگو – ادعیه و اذکار قرآنی و باستان شناسی در این سایت مجموعه ای از بهترین ذکر و دعاهای قرآنی و ادعیه و اذکار مجرب بسیار قوی قرار داده شده است
در این پست از سایت ذکر و دعاهای قرآنی دعاگو 2agoo.com ثواب و فضیلت خواندن نماز در مسجد – دعای ورود و خروج از مسجد را برای شما عزیزان قرار دادیم .
ثواب و فضیلت خواندن نماز در مسجد – دعای ورود و خروج از مسجد,آثار و برکات نماز خواندن در مسجد,ثواب و پاداش فراوان اقامه نماز در مسجد,ثواب رفتن به مسجد,احادیث امامان و پیامبران درباره مسجد,شرط آیاد کردن مسجد,نماز در مسجد,دعایی برای ورود به مسجد,دعا هنگام خروج از مسجد,قداست و حریم مسجد,دلیل عشق مومنان و مسلمانان به مسجد
ثواب و فضیلت خواندن نماز در مسجد – دعای ورود و خروج از مسجد
مسجد در کلام الهی
مساجد از آن خداست
«و ان المساجد لله فلا تدعوا مع الله احدا؛
و اين مساجد از آن خداست، پس هيچ کس را با خدا نخوانيد.»
زينت کردن در مساجد
«يا بني آدم خذوا زينتکم عند کل مسجد؛
اي فرزندان آدم! هنگام رفتن به مسجد خود را با زينت آراسته سازيد.»
بناء مسجد براساس تقوي
«لا تقم فيه أبدا لمسجد أسس علي التقوي من أول يوم أحق ان تقوم فيه، فيه رجال يحبون أن يتطهروا والله يحب المطهرين؛
هرگز در آن قيام (و عبادت) مکن، آن مسجدي که از روز نخست بر پايه تقوي بنا شده شايستهتر است که در آن قيام (و عبادت) کني، در آن مرداني هستند که دوست ميدارند پاکيزه باشند و خداوند پاکيزگان را دوست دارد.»
آباد کنندگان مساجد
«ما کان للمشرکين ان يعمروا مساجد الله شهدين علي أنفسهم بالکفر أولئک حبطت اعمالهم و في النارهم خالدون؛
مشرکان را نرسد که مساجد خدا را آباد کنند،
در حالي که به کفر خويش شهادت ميدهند. آنانند که اعمالشان به هدر رفته و خود در آتش جاوداناند.»
فلسفه ي مسجد ضرار
«و الذين اتخذوا مسجدا ضرارا و کفرا و تفريقا بين المؤمنين و ارصادا لمن حارب الله و رسوله من قبل و ليحلفن ان اردنا الا الحسني و الله يشهد انهم لکاذبون؛
کساني هستند که مسجدي ساختند براي زيان (به مسلمانان) و (تقويت) کفر و تفرقهافکني ميان مؤمنان و کمينگاه براي کسي که از پيش به خدا و پيامبرش مبارزه کرده بود. آنها سوگند ياد ميکنند جز نيکي (و خدمت) نظري نداشتهايم. اما خداوند گواهي ميدهد که آنها دروغگو هستند.»
شروط آباد کردن مساجد
«انما يعمر مساجد الله من امن بالله و اليوم الاخر و اقام الصلوة و اتي الزکوة و لم يخش الا الله فعسي اولئک ان يکونوا من المهتدين؛
مساجد الهي را تنها کسي آباد ميکند که ايمان به خدا و روز قيامت آورده و نماز را برپا دارد و زکات را بپردازد و از چيزي جز خدا نترسد، اميد است چنين گروهي هدايت يابند.»
ظالمترين مردم
«و من اظلم ممن منع مساجد الله ان يذکر فيها اسمه و سعي في خرابها اولئک ما کان لهم ان يدخلوها الا خائفين لهم في الدنيا خزي و لهم في الاخرة عذاب عظيم؛
کيست ستمکارتر از آنان که از بردن نام خدا در مساجد او جلوگيري ميکنند و سعي در ويراني آنها دارند. شايسته نيست که جز با ترس و وحشت وارد اين اماکن بشوند (و مسلمانان بايد دست آنها را از اين اماکن مقدس کوتاه سازند.) بهره آنها در دنيا رسوايي و در سراي ديگر عذاب عظيم است.»
قداست مسجد
نگهداشت حرمت مساجد
امام علي عليهالسلام فرمود:
«من وقر مسجدا، لقي الله يوم يلقاه ضاحکا مستبشرا و اعطاه کتابه بيمينه؛
کسي که حرمت مسجد را نگاه دارد، روز قيامت خداوند را با چهرهاي خندان و شادمان ملاقات ميکند و خداوند نامهاش (نامه اعمالش) را به دست راستش ميدهد.»
حريم مسجد
امام علي عليهالسلام فرمود:
«حريم المسجد اربعون ذراعا و الجوار اربعون دارا من اربعة جوانبها؛
حريم مسجد، چهل ذرع است و چهل خانه از چهار طرف همسايهي مسجد است.»
بدترين و بهترين مکانها
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«شر بقاع الارض الاسواق و خير البقاع المساجد و احبهم الي الله اولهم دخولا و اخرهم خروجا منها؛ بدترين جاي زمين، بازار و بهترين مکانهاي آن، مساجد است و محبوبترين افراد نزد خدا کسي است که زودتر از همه به مسجد داخل شود و ديرتر از همه بيرون رود.»
هديه ي زائران خدا
امام حسين عليهالسلام فرمود:
«اهل المسجد زوار الله و حق علي المزور التحفة لزائره؛
اهل مسجد، زائران خدا هستند و بر صاحب خانه است که به زائرش هديه دهد.»
محل جلوس
رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«المساجد مجالس الأنبياء؛
مساجد، محل جلوس پيامبران است.»
جايگاه و کلام مسلمان
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«من کان القران حديثه و المسجد بيته بني الله له بيتا في الجنة؛ هر کس کلامش قرآن و خانهاش مسجد باشد، خداوند منزلي در بهشت براي او بنا ميکند.»
بازار آخرت
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«المساجد سوق من اسواق الاخرة؛ قراها المغفرة و تحفتها الجنة؛
مساجد، بازاري از بازارهاي آخرت است که در آن بر سر سفرهي آمرزش مينشينند و هديهي آن بهشت است.»
باغهاي بهشت
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«رياض الجنة المساجد؛
باغهاي بهشت، مساجد است.»
انوار الهي
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«المساجد انوار الله؛
مساجد، انوار الهي است.»
خانه ي مومن
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
«المسجد بيت کل مؤمن؛
مسجد خانهي هر مؤمن است.»
محبوبترين جاي شهر
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«احب البلاد الي الله مساجدها؛
محبوبترين جاي شهرها نزد خدا، مسجدهاي آن شهر است.»
مجلس و مسجد مومن
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«ان المؤمن مجلسه مسجده؛
همانا مجلس مؤمن مسجد او است.»
خانه ي پرهيزگاران
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«المسجد بيت کل تقي؛
مسجد خانهي هر پرهيزگاري است.»
مساجد و امدادگري به فقرا
روزي رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم در مسجد مدينه، نماز ظهر ميخواند، علي عليهالسلام نيز حاضر بود، فقيري وارد مسجد شد، و از مردم خواست که به او کمک کنند، هيچ کس به او چيزي نداد.
دل فقير شکست و عرض کرد: «خدايا! گواه باش که من در مسجد رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم درخواست کمک کردم؛ ولي هيچ کس به من کمک نکرد.»
در اين هنگام علي عليهالسلام که در رکوع نماز بود، با انگشت کوچکش اشاره کرد، فقير جلو آمد و با اشارهي علي عليهالسلام، انگشتر علي عليهالسلام را بيرون آورد و رفت.
رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم پس از نماز به خدا متوجه شد و عرض کرد: پروردگارم! برادرم موسي از تو تقاضا کرد: «رب اشرح لي صدري – و يسرلي امري – و احلل عقدة من لساني يفقهوا قولي و اجعل لي وزيرا من اهلي – هارون اخي – اشدد به ازري – و اشرکه في امري؛
سينه مرا گشاده دار، کار مرا آسان کن و گره از زبانم بگشا، تا سخنان مرا بفهمند، و وزيري از خاندانم براي من قرار بده، برادرم هارون را، به وسيلهي او پشتم را محکم گردان، و او را در کار من شريک کن.»
پس از اين پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم عرض کرد:
«اللهم اشرح لي صدري – و يسرلي امري – و اجعل لي وزيرا من اهلي، عليا، اشدد به ازري –
«پروردگارا! سينهي مرا گشاده دار – کار مرا آسان گردان، و وزيري از خاندانم برايم قرار بده که (علي) باشد، به وسيلهي او پشتم را محکم کن.»
هنوز سخن پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم به پايان نرسيده بود که جبرييل نازل شد و اين آيه (55 سورهي مائده) را نازل کرد: «انما وليکم الله و رسوله و الذين آمنوا الذين يقيمون الصلوة و يؤتون الزکوة و هم راکعون؛
سرپرست و رهبر شما، تنها خداست و پيامبر او،و آنها که ايمان آوردهاند و نماز را برپا ميدارند و در حال رکوع، زکات ميپردازند.»
به اين ترتيب، ولايت و رهبري علي عليهالسلام پس از پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم از سوي خدا اعلام گرديد.
خانه هاي خدا در زمين
ابوبصير ميگويد: از امام صادق عليهالسلام در مورد علت لزوم تعظيم مساجد سؤال کردم. آن حضرت فرمودند: «از آن روي به تعظيم و احترام مساجد فرمان داده شد، که مساجد خانههاي خدا در روي زمين هستند.»
امام حسن در هفت سالگي
امام حسن عليه السلام در دوران هفت سالگي، به مسجد ميرفت، و پاي منبر رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم مينشست، و آنچه در مورد وحي، از آن حضرت ميشنيد، به منزل بازميگشت و براي مادرش فاطمه ي زهرا عليهاالسلام نقل ميکرد (به اين ترتيب که همچون، يک خطيب، روي متکايي مينشست، و سخنراني مينمود، و در ضمن سخنراني آنچه از پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم فراگرفته بود، بيان ميکرد.)
حضرت علي عليهالسلام هرگاه وارد منزل ميشد و با فاطمه زهرا عليهاالسلام سخن ميگفت، درمييافت که فاطمه عليهاالسلام آنچه از آيات قرآن نازل شده، اطلاع دارد، از او پرسيد:
«با اين که شما در منزل هستيد، چگونه به آن چه پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم در مسجد بيان کرده، آگاه هستي؟»
فاطمه زهرا عليهاالسلام جريان را به عرض رساند، که اين آگاهي، از ناحيه ي فرزندت حسن عليهالسلام به من انتقال مييابد.
روزي علي عليهالسلام در خانه مخفي شد، حسن عليهالسلام که در مسجد وحي الهي را شنيده بود وارد منزل شد و طبق معمول بر متکا نشست تا به سخنراني بپردازد، ولي لکنت زبان پيداکرد، حضرت زهرا عليهاالسلام تعجب نمود!
حسن عليهالسلام به مادر عرض کرد: «تعجب مکن، چرا که شخص بزرگي، سخن مرا ميشنود و استماع او مرا از بيان مطلب بازداشته است.»
در اين هنگام علي عليهالسلام از مخفي گاه خارج شد و فرزندش، حسن عليهالسلام را بوسيد.
چرا همه در مسجد اجتماع کنند
به نقل يکي از علماي مدقق و مورد اطمينان «شيخ الرئيس ابوعلي سينا» براي «ابوسعيد ابوالخير» که عارفي وارسته بود، نامه نوشت که: چه لزومي دارد، مردم همه در مسجد اجتماع کنند، با اين که خداوند از رگ گردن به انسان نزديکتر است، هر جا که باشي اگر رابطهات را با خدا برقرار سازي، نتيجه خواهي گرفت؟
ابوسعيد جواب نامهي بوعلي سينا را نوشت و در آن نامه چنين مثال زد: اگر چند چراغ در يک جا روشن باشد، يا هر کدام در اطاقي در بسته باشد، در صورت اول اگر يکي از آنها خاموش شد، چراغهاي ديگر روشن است؛ ولي در حالت دوم اگر يکي از چراغها خاموش شد آن اطاق تاريک ميگردد.
انسانها نيز همين گونه هستند، بعضي گنهکار هستند که اگر تنها باشند، شايد موفق به فيوضات و برکات نور الهي نشوند. ولي اگر در اجتماع باشند، شايد خداوند به برکت وجود بعضي از افراد ديگر اجتماع، آنها را نيز مشمول فيوضات و برکاتش قرار دهد. البته اين مطلب نشانگر يک بعد از ابعاد بسيار زياد جماعت ميباشد، اما فايدههاي ديگر سياسي و اجتماعي و عبادي اجتماع در مسجد و مکانهاي مذهبي بسيار است.
دليل عشق مومن به مسجد
پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
«کسي که خداوند متعال را دوست بدارد، بايستي مرا نيز دوست بدارد و هر که مرا دوست داشت، بايد خاندان مرا نيز دوست بدارد.
من در ميان شما دو چيز گرانقدر: کتاب خدا و خاندانم را به جاي گذاشتهام. هر کس که عترتم را دوست داشته باشد، بايستي قرآن را نيز دوست داشته باشد. دوستدار قرآن، ميبايستي دوستدار مساجد هم باشد؛ چرا که مساجد، محضر و خانههاي خداوند است که خودش فرمان به برپايي آنها داده و آنها را مبارک گردانيده است.
مساجد، فرخنده و اهل آن نيز فرخندهاند. مساجد و اهل آن هر دو آراسته و محفوظند. اهل مسجد در حال نمازند و خداوند حوايج آنان را رفع ميکند. آنان در مسجدند و خداوند پشتيبان و ياور آنهاست.»
علم آموزي در مسجد
ابي رفاعه نقل ميکند: نخستين بار در مسجد هنگامي که رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم بالاي منبر بود و خطبه ميخواند، خدمتش رسيدم، همانجا گفتم: يا رسول الله! مردي غريب هستم که چيزي از مسائل دين نميدانم. در اين حال پيامبر از منبر پايين آمد و روي چهارپايهاي نشست و هر چه ميخواستم به من آموخت و دوباره به منبر برگشت.
بوستانهاي بهشت
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«چون به بوستانهاي بهشت رسيديد، از نعمتهاي آن بهره جوييد.»
پرسيدند: بوستانهاي بهشت چيست؟
فرمود: «مساجد.»
پرسيدند: نعمتهايش چيست؟
فرمود: «سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر»
تعليم علم در مسجد
شخصي از اصحاب پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم به نام «صفوان بن عسال مرادي» ميگويد: از قبيله خود مسافرت کرده و در مسجد خدمت پيامبر رسيدم و ديدم آن حضرت به ديوار مسجد تکيه داده و نشسته، عرض کردم: يا رسول الله! براي فراگيري علم آمدهام.
فرمود: «آفرين بر طالب علم که فرشتگان با بالهايشان او را احاطه ميکنند!»
رسيدگي به فقرا در مسجد
روزي مردي اعرابي وارد مدينه شد و پرسيد: سخاوتمندترين مرد مدينه کيست؟
حسين بن علي عليهماالسلام را به او معرفي کردند و او را به محل حضرت راهنمايي نمودند. وارد مسجد شد، آن جناب را در حال نماز ديد و اين چند شعر را خواند: «اينک نااميد نشده آن کس که به تو اميد داشته و کوبه ي در خانه ات را به اميد بخشش تو کوبيده است.
تو سخاوتمند و پشتيبان بيچارگان هستي، پدرت نابود کننده ي فاسقين بود، اگر نبود راهنماييهاي پدر و جدت، پيکر ما را جهنم فراميگرفت.»
سيدالشهداء عليهالسلام نماز را تمام کرد و به قنبر فرمود: «آيا از مال حجاز چيزي باقي مانده است؟»
عرض کرد: چهار هزار دينار موجود است.
دستور داد آنها را بياورند، کسي که سزاوارتر به آن بود رسيده است.
وقتي دينارها را حاضر نمود، امام عليهالسلام دو برد خود را از تن درآورد و پولها را در آنها پيچيد و به خاطر شرم و حيا، دستش را از شکاف درب خارج نمود و به اعرابي تسليم کرد و اين ابيات را خواند:
«بگير اين مقدار را، من از تو پوزش ميخواهم. بدان، نسبت به تو مهربانم، اگر در فرداي آينده براي ما وسيلهي ايستادني (شايد کنايه از حکومت و خلافت باشد) به دست آيد، ثروت سرشاري بر تو ريزش خواهد کرد، اما گذشت زمان خيلي تغييرپذير است.
اينک دست ما از نظر مالي گشاده نيست.»
اعرابي پول را گرفت، شروع به گريه کرد. امام عليهالسلام فرمود: «شايد آنچه ما داديم کم ميباشد.»
گفت: «هرگز، گريه ام براي اين است که چگونه دست سخاوتمند شما در دل خاک جاي ميگيرد!»
برکات مسجد
انس با مسجد
رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«من الف المسجد الفه الله تعالي؛ کسي که با مسجد انس گيرد، خداي تعالي نيز با او انس گيرد.»
ثواب رفت و آمد به مسجد
اميرالمؤمنين عليهالسلام فرمودند: «کسي که به مساجد رفت وآمد کند، يکي از هشت چيز را به دست ميآورد: برادري که در راه خدا از او استفاده کند، دانشي برگزيده، نشانه اي محکم، رحمتي که منتظر او بوده، سخني که او را از نابودي حفظ کند، سخني که او را به هدايت راهنمايي کند يا به خاطر ترس يا شرم گناهي را ترک کند.»
نجات از آتش سوزان
رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: «(در روز قيامت) فرمان ميرسد که مرداني را به سوي آتش ببرند، خداوند – عزوجل – به مالک (نگهبان دوزخ) فرمايد: قدمهاي آنان را به آتش مسوزان؛ زيرا آنان به سوي مساجد گام برميداشتند، و چهره هاي آنان را نيز مسوزان؛ زيرا وضوي کامل ميگرفتند، و دستهاي آنان را نيز طعمه ي آتش قرار مده که براي نيايش بلند ميکردند، و زبانهاي ايشان را نيز مسوزان که بسيار قرآن کريم ميخواندند.
نگهبان دوزخ به آنها ميگويد: اي بدبختان! مگر حال شما چه بوده است؟
ميگويند: ما براي غير خدا کار ميکرديم (و رياکار بوديم) به ما گفته شد که مزد کار خود را از کساني که براي آنها کار ميکرديد بگيريد.
ضمانت بهشت بر اهل مسجد
پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
شش خصلت است که هر کس در آن حال بميرد، خداوند عزوجل ضمانت نموده که او را در بهشت داخل کند: يکي از آن موارد، شخصي است که وضوي خويش را نيکو به جاي آورد و به سوي مسجد و محل نماز حرکت کند و چون در راه مرگ وي فرابرسد، خداوند بهشت را براي او ضمانت نموده است.»
ثواب هر گام به سوي مسجد
رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«هر کس که به سوي مسجدي از مساجد خدا روانه شود، براي هر گامي که برميدارد (تا وقتي که به منزلش برگردد) ده حسنه براي او نوشته شده و ده گناه از او آمرزيده و ده درجه بر درجاتش افزوده ميشود.»
سبقت کنندگان عرصه محشر
پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
اي ابوذر! خوشا به حال آنان که در روز رستاخيز پرچم در دست دارند و در رفتن به بهشت بر مردم پيشي ميگيرند. آنان کساني هستند که سحرگاهان و ساير اوقات در رفتن به مساجد از ديگران پيشي ميجويند.»
هشت فايده ي مسجد
امام حسن عليهالسلام فرمود:
«کسي که همواره به مسجد (براي اقامه نماز و غيره) رفت و آمد کند، يکي از اين هشت فايده به او برسد:
1- استفاده از آيه روشني از قرآن.
2- يافتن رفيق نيک.
3- فراگيري علم تازه.
4- برخورداري از رحمتي که در انتظارش بود.
5- شنيدن سخني که راهنماي راه باشد.
6- از انحراف در امان باشد.
7- موجب ترک گناه از روي حيا شود.
8- موجب ترک گناه بر اثر ترس گردد.»
سه اثر نيک مسجد
امام صادق عليهالسلام فرمود: «شخصي که از مسجد بازميگردد، کمترين چيزي که به چنگ آورده، ميتواند يکي از سه مورد زير باشد:
1- دخول در بهشت.
2- دفع بلا.
3- دوستي که باعث موفقيتهاي او در اعمال نيک شود.»
مسجد، زيارتگاه موحدان
حديث قدسي:
خداي متعال ميفرمايد: «خانههاي من در زمين همانا مساجد است که براي اهل آسمان ميدرخشند، آن گونه که ستارگان براي اهل زمين ميدرخشند.
خوشا به حال آنان که مساجد را خانهي خويش قرار دادهاند! خوشا به حال بندهاي که در خانهي خود وضو ميگيرد و مرا در خانهام زيارت ميکند! آگاه باشيد که بر زيارت شونده لازم است زائر خود را بزرگ شمرده و به او احسان کند. کساني را که در دل شب به سوي مساجد گام برميدارند، به نوري درخشان در روز قيامت بشارت ده.»
از بين برنده گناهان و افزودن درجات
پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم به اصحاب فرمودند: «ميخواهيد شما را به کارهايي که خدا به سبب آن گناهان را از بين برده و درجات انسان را افزون ميکند، راهنمايي نمايم؟»
گفتند: آري، اي رسول خدا! حضرت فرمود:
«1- وضوي تمام و کامل گرفتن (که با سختي همراه باشد.)
2- فراوان به مساجد رفتن.
3- پس از خواندن نماز، در انتظار نماز بعدي بودن.»
ثواب رفتن به مسجد
امام صادق عليهالسلام فرمودند: «در «تورات» نوشته شده است: خانه هاي من در زمين مساجد است. پس خوشا به حال بندهاي که در خانهي خود وضو بگيرد، سپس مرا در خانه خودم زيارت نمايد و توجه بايد داشت که احترام زيارت کننده بر زيارت شونده واجب است.»
و در حديث ديگر آمده است: «توجه داشته باش! کساني را که در تاريکيها به مساجد ميروند، به نور درخشنده در روز قيامت مژده بده.»
ثواب نماز در مسجد
لباس زيبا در مسجد
هنگامي که امام حسن مجتبي عليهالسلام براي نماز برميخاست، بهترين لباسهاي خود را ميپوشيد.
از آن حضرت پرسيدند: چرا بهترين لباس خود را ميپوشيد؟
امام در پاسخ فرمود:
«ان الله جميل يحب الجمال، فاتجمل لربي و هو يقول: خذوا زينتکم عند کل مسجد؛
«خداوند زيباست و زيبايي را دوست دارد، و به همين جهت، من لباس زيبا براي راز و نياز با پروردگار ميپوشم.» و هم او فرموده است که: «به هنگام رفتن در مسجد، زينت خود را برگيريد.»
بر همين اساس، طبق روايات، استحباب دارد که انسان در حال نماز نيکوترين لباس خود را بپوشد، و خود را معطر کند، و با رعايت نظافت و طهارت کامل، به نماز و راز و نياز با خداي بزرگ بپردازد.
نماز در مسجد
رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«من مشي منکم في ظلم الليل الي المساجد مشي بالنور التام يوم القيامة يسعي بين يديه؛
هر کس از شما در تاريکي شب برخيزد و براي نماز به مسجد برود، خداي تعالي در روز قيامت به او نوري دهد که پيشاپيش او را روشن کند.»
خواندن نماز تحيت در مسجد
رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«اذا دخلت المسجد فصل رکعتين قبل ان تجلس؛
هرگاه داخل مسجد شدي، پيش از آنکه بنشيني، دو رکعت نماز (تحيت) بخوان.»
سه بهره ي معنوي از مسجد
رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«کل جلوس في المسجد لغو الا ثلاثة: قراءة مصل، او ذکر الله او سائل عن علم؛
هر نشستني در مسجد لغو است، مگر در سه حالت: خواندن قرآن، گفتن ذکر خدا، سؤال (جست و جوي) علم.»
ثواب انتظار نماز ديگر
امام صادق عليهالسلام فرمود:
«من اقام في مسجد بعد صلاته انتظارا للصلاة، فهو ضيف الله و حق علي الله ان يکرم ضيفه؛
هر که در مسجد پس از نمازش در انتظار نماز ديگر بماند، ميهمان خداوند است و بر خداست که ميهمان خود را گرامي دارد.»
ثواب اقامه ي نماز جماعت در مسجد
پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
«الا و من مشي الي مسجد يطلب فيه الجماعة
کان له بکل خطوة سبعون الف حسنة؛
آگاه باشيد! کسي که براي اقامهي نماز جماعت به طرف مسجد قدم بردارد، براي هر يک قدم هفتاد هزار حسنه منظور ميشود.»
شهادت مساجد در روز قيامت
امام صادق عليهالسلام فرمود:
«صلوا من المساجد في بقاع مختلفة فان کل بقعة تشهد للمصلي عليها يوم القيامة؛
در جاهاي مختلف مساجد نماز به جاي آوريد؛ چون جاي جاي زمين در روز قيامت براي کسي که بر آن نماز گزارده باشد، شهادت ميدهد.»
نهي از غيبت در مساجد
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «الجلوس في المسجد انتظار الصلاة عبادة ما لم يحدث و قيل: يا رسول الله! و ما يحدث؟ قال: الاغتياب؛
نشستن در مسجد به انتظار نماز، عبادت است، تا زماني که حدثي از شخص او سر نزند. عرض شد: اي رسول خدا! حدث چيست؟
فرمود: حدث، غيبت کردن است.»
عبور و مرور از مساجد
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«لا تجعلوا المساجد طرقا تصلوا فيها رکعتين؛ مساجد را گذرگاه قرار ندهيد؛ مگرآن که هنگام عبور دو رکعت نماز در آن بخوانيد.
(چه خوب است کساني که مسجد را در گذرگاه بنا ميکنند، حياط مسجد را جزء مسجد قرار ندهند.»
محو گناه، افزايش درجات
امام موسي بن جعفر عليهماالسلام از پدر بزرگوارش نقل فرمود: «کسي که در منزلش وضوي کامل بگيرد و مويش را شانه کند و خود را معطر نمايد، سپس از خانهاش بدون عجله و با آرامش و وقار بيرون آيد و به طرف محل نماز برود، در حالي که ميل به جماعت مسلمين دارد، قدمي از روي زمين برنميدارد و نميگذارد مگر اين که يک حسنه برايش نوشته شود و يک گناه از او محو گردد و يک درجه به خداوند نزديک شود، تا زماني که داخل مسجد شود.»
تا اين که فرمود: «سپس نماز را با امام جماعت شروع کند، از طرف خدا مغفرت و بهشت بر او واجب ميشود، قبل از اين که امام سلام نماز را بدهد.»
تاخير نماز به خاطر جماعت
جميل بن صالح از امام صادق عليهالسلام سؤال کرد: کدام يک از اين دو افضل است: انسان در اول وقت نمازش را بخواند يا مقداري نماز را به تأخير بيندازد تا با اهل مسجد به جماعت نماز بخواند، زماني که مسجد امام جماعت دارد؟
حضرت فرمود: «نماز را به تأخير بينداز، با اهل مسجد نماز بخوان، زماني که مسجد امام جماعت دارد.»
پرخاش رسول خدا
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«روزي پس از اداي نماز صبح در مسجد رو به اصحاب کرده و از حال مردمي که نامشان را يک به يک برده، پرسيد که آيا اينان به جماعت حاضر شده‌اند؟!
اصحاب عرض کردند: نه يا رسول الله!
حضرت با تعجب پرسيد: آيا غايبند؟
بعد فرمود: «به راستي که هيچ نمازي بر منافقان از اين نماز (صبح) و نماز عشاء دشوارتر نخواهد بود.»
دو صف ملايکه در مسجد
مرحوم آيةالله حاج شيخ جواد انصاري همداني قدس سره ميفرمودند:
روزي وارد مسجدي شدم، ديدم پيرمردي عامي مشغول خواندن نماز است؛ و دو صف از ملائکه در پشت سر او صف بسته و به او اقتدا نمودهاند؛ و اين پيرمرد خود ابدا از اين صفوف فرشتگان اطلاعي نداشت.
من دانستم که اين پيرمرد براي نماز خود اذان و اقامه گفته است؛ چون در روايت داريم:
«کسي که در نمازهاي واجب يوميهي خود، اذان و اقامه هر دو را بگويد، دو صف را ملائکه و اگر يکي از آنها را بگويد يک صف از ملائکه به او اقتدا ميکنند که در ازاي آن فيما بين مشرق و مغرب باشد.»
(اين از آثار قهريه ي ملکوتيه اذان و اقامه است؛ گرچه اذان گويان و اقامه گويان خود مطلع نباشند.)
اخلاص در مسجد
دو مرد وارد مسجد شدند: يکي عابد و ديگري فاسق بود. هر دو در حالي از مسجد خارج شدند که مرد فاسق درستکار و مرد عابد فاسق شده بود؛ زيرا عابد در حالي که به عبادت خود مغرور بود به مسجد آمده و همواره در همين فکر به سر ميبرد و از عبادت خود راضي بود، ولي مرد فاسق به ندامت بر فسق و تباهي خويش و طلب آمرزش از خدا به خاطر گناهانش ميانديشيد.
کيفيت حضور کودکان در مسجد
جابر گويد: از امام باقر عليهالسلام در مورد کودکان هنگامي که براي نماز واجب در صف جماعت شرکت ميکنند، سؤال کردم؛ امام عليهالسلام فرمود: «آنان را از صفوف نماز جماعت خارج نکنيد، بلکه آنها را (در ميان بزرگسالان) پراکنده سازيد.»
شهادت امام علي در محراب مسجد
امام علي عليهالسلام به سوي مسجد روانه شد، طبق معمول دو رکعت نماز خواند و سپس بالاي بام رفت تا اذان بگويد، با صداي بلند اذان گفت که صدايش به گوش تمام ساکنان کوفه ميرسيد، پس از بام پايين آمد و به محراب رفت و مشغول نماز نافلهي صبح شد. وقتي که خواست سر از سجدهي اول رکعت اول بردارد، ابنملجم لعين شمشير را بر فرق مقدس آن حضرت زد و آن امام را در حال عبادت و خواندن نماز شهيد نمود. چه زيباست که انسان در حال عبادت شهيد شود و بگويد: «فزت و رب الکعبه» آري! فقط آنهايي اين را ميگويند که ميدانند رستگاري واقعي چيست!!
غبطه ي مردگان به اهل مسجد
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«هر شب فرشتهي مرگ ندا ميدهد: اي خفتگان در خاک! نسبت به چه کسي غبطه ميخوريد؟
مردگان در جواب گويند: ما به مؤمناني غبطه ميخوريم که در مساجد نماز ميخوانند در حالي که ما نماز نميخوانيم.»
مصلي در خانه
امام صادق عليهالسلام فرمود: «اميرالمؤمنين علي عليهالسلام: در خانه ي خود اتاقي، که نه بزرگ بود و نه کوچک، به عنوان محل نماز قرار داده و شبها براي نماز خواندن، طفل کوچکي را که نميخوابيد، با خود به آن اتاق برده و نماز ميخواند.»
پناهگاهي در بروز حوادث و مشکلات
امام صادق عليهالسلام فرمود:
هر يک از شما هنگامي که گرفتار غم و اندوه شد و با مشکل مواجه گرديد، وضو بگيرد و به مسجدي برود و دو رکعت نماز به جاي آورد و خدا را بخواند. آيا اين سخن خداوند را نشنيدهاي که ميفرمايد: «و از صبر و نماز، ياري جوييد.»
ثواب نماز جماعت در مسجد
بستن طناب از مسجد تا منزل
پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم تصميم گرفت کساني (که بدون عذر شرعي) در منزلهاي خود نماز ميخوانند و در جماعت مسلمانان شرکت نميکنند، خانههاشان را آتش بزند.
يک نفر نابينا به حضور پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم رسيد و عرض کرد: من نابينا (يا شب کور) هستم، صداي اذان جماعت را ميشنوم؛ ولي کسي نيست که دستم را بگيرد و مرا به جماعت برساند.
پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «از منزل خود تا مسجد، طنابي ببند هنگام نماز جماعت، آن طناب را بگير و با راهنمايي آن خود را به مسجد برسان و در نماز جماعت شرکت کن.»
با عجله آمدن پيامبر
ابوبرده ميگويد: در محضر رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم بوديم و نماز جماعت را به امامت آن حضرت خوانديم، آن حضرت پس از نماز با شتاب برخاست و خود را به در مسجد رسانيد و دست خود را بر روي آن در نهاد و فرمود:
«اي کساني که با زبان اظهار اسلام ميکنيد! ولي ايمان در قلب شما راه يافته است، از عيبجويي و ذکر بدي مؤمنان بپرهيزيد: «فانه من تتبع المؤمنين تتبع الله عورته و من تتبع الله عورته فضحه و لو في جوف بيته؛
زيرا هر کس درصدد عيبجويي مؤمنان باشد، خداوند عيوب او را دنبال کند، و هر کس از خدا عيبجويي کند، او را رسوا گرداند، اگر چه (عيب او) در کنج خانه و نهاني باشد.»
سي سال حضوريابي در مسجد
شخصي اهل مسجد و نماز بود، نماز جماعتش ترک نميشد، به قدري مقيد بود که زودتر از ديگران به مسجد ميآمد و در صف اول جماعت قرار ميگرفت و آخرين نفري بود که از مسجد بيرون ميرفت، روشن است که چنين انساني، بايد فردي خداترس و متدين و متعهد باشد، يکي از روزها اموري باعث شد که اندکي دير به مسجد رسيد، ديد در صف اول جماعت جا نيست و مجبور شد در صف آخر قرار بگيرد، ولي پيش خود خجالت کشيد و آثار شرمندگي از چهره اش پديدار شد، با خود گفت: چرا در صف آخر قرار گرفتم.
ناگهان به خود آمد که اين چه فکر باطلي است که بر من چيره شده است؟ اگر خلوص باشد که روح عبادت است، صف اول و آخر ندارد. به خود گفت: عجب! معلوم ميشود سي سال نماز تو آلوده ي به ريا بوده، و گرنه نميبايست صف آخر، شائبه اي در دل تو ايجاد کند.
اين فکر، نوري در قلبش به وجود آورد، که بايد چاره جويي کرد، و تا دير نشده، غول ريا را از کشور تن بيرون نمود، به سوي خدا پناه برد، و از شر شيطان به پناه الهي رفت، با صبر و حوصله، توبه ي حقيقي کرد و خود را اصلاح نمود و تصميم گرفت که تمام نمازهاي سي سالهاش را قضا کند؛ زيرا دريافت که در صف اول بوده، و در آنها شائبه ريا وجود داشته.
آري! از خواب غفلت بيدار گشت و با همتي قوي روح و روان خود را با آب توبهي حقيقي شست وشو داد و نمازهاي سي سالهاش را قضا نمود.
پاداش حرکت به سوي مسجد
پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
«کسي که به قصد شرکت در نماز جماعت به سوي مسجد گام برميدارد، خداوند متعال در مقابل هر گامي که برميدارد هفتاد هزار حسنه به او پاداش ميدهد و به همين ميزان نيز درجات وي را بالا خواهد برد، و اگر در چنين حالي بميرد، خداوند متعال هفتاد هزار فرشته را مأمور مينمايد تا در قبر به ديدار او رفته، وي را بشارت دهند و در تنهايي قبر انيس او باشند و تا روز قيامت براي او طلب آمرزش کنند.»
دوري از تارک نماز جماعت
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«کسي که بدون عذر موجهي با مسلمين در مسجد نماز جماعت نميخواند، نمازش کامل نيست و کسي که در منزلش نماز ميخواند و نسبت به جماعت مسلمين بيتوجه است، غيبتش جايز ميباشد و کسي که نسبت به جماعت مسلمين بيتوجه است، از عدالت ساقط است و دوري کردن از او واجب است.»
برتري نماز جماعت در مسجد
مردي از حضرت امام صادق عليهالسلام سؤال کرد: مسجدي در همسايگي من قرار دارد، من در خانه (با انجام مستحبات) و طولاني نماز بخوانم بهتر است؟ يا در مسجد با جماعت (به طور مختصر) نماز بخوانم بهتر است؟
امام در جواب او نوشتند: «با جماعت نماز بخوان و از نماز فرادي طويل بپرهيز.»
ثواب بناء مسجد
پاداش بناي مسجد
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«من بني مسجدا لله بني الله له في الجنة مثله؛ هر کس مسجدي براي خدا بسازد، خداوند خانه اي مثل آن در بهشت براي او بنا ميکند.»
بناي خانه اي در بهشت
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «من بني مسجدا يذکر الله فيه بني الله له بيتا في الجنة؛
هر کسي مسجدي بسازد که مردم در آنجا به ذکر خدا مشغول شوند، خداوند متعال در بهشت خانه اي براي وي ميسازد.»
زينت نکردن مساجد
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «لا تزخرفوا مساجدکم کما زخرفت اليهود و النصاري بيعهم؛
مساجد خود را آنگونه که يهود و نصاري معابد خود را زينت ميکردند، نياراييد.»
مانع تاريکي قبر
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «من احب ان لا يظلم لحده فلينور المساجد؛ کسي که دوست دارد قبرش تاريک نباشد، مساجد را نوراني کند.»
ثواب روشنايي مسجد
پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: «هر کس در مسجدي از مسجدهاي خدا چراغي روشن کند، همواره حاملان عرش الهي و فرشتگان براي او طلب آمرزش کنند تا روشني آن چراغ باقي است.»
وصيت يک شهيد و کمک به مسجد
يکي از شهيدان مخلص ايران (در جنگ تحميلي ايران و عراق) در قسمتي از وصيتش چنين مينگارد:
دو هزار تومان از مالم را به صندوق سپاه پاسداران بدهيد، به خاطر اين که شايد از کاغذها و قلم اداره سپاه احيانا، بدون مجوز استفاده کرده باشم. دو فرش دارم، يکي از آنها را به مسجد بدهيد تا در مسجد بيندازند و فرش ديگر در خانه باشد تا بچههاي محله بيايند و روي آن فرش، مراسم مذهبي خود را اجرا کنند!
اي عصاي دست من اي کودکم! پس از من کوله بار پر از گلولهام را برگير و راهم را تا محو کامل استکبار ادامه بده.
نيت ساخت مساجد
بهلول از محلي عبور ميکرد، ديد يک نفر حاج آقا مسجد ميسازد، گفت: باني اين مسجد کيست؟ آن حاج آقا گفت: منم، اسم خودم را بالاي سر در گذاشتهام.
بهلول گفت: براي که ساختهاي؟
گفت: براي خدا.
بهلول ديگر چيزي نگفت و از آن جا گذشت و شبانه آمد آن لوحي که اسم حاج آقا بر او بود برداشت و بر لوح ديگر اسم خود را نوشته و بالاي سر درب مسجد نصب کرد.
صبح حاج آقا آمد ديد اسم او را برداشته و اسم بهلول را نوشتهاند که باني اين مسجد بهلول است.
حاج آقا عصباني شده و امر کرد آن لوح را پايين بياورند، دو مرتبه اسم خودش را آنجا نصب کنند. بهلول که منتظر فرصت بود، خود را به حاج آقا رسانده و گفت: حاج آقا شما که گفتيد من اين مسجد را براي خدا ساختهام، اگر براي خدا ساخته بودي، اسم من و تو فرق نميکرد! پس براي شهرت و خودنمايي اين کار را کرده و اجر خود را ضايع کردي.
حاج آقا با شنيدن اين حرف سکوت اختيار کرد و از قول خود که اين مسجد را براي خدا ساختهام خجل و شرمنده گرديد.
ثواب بخشيدن به مسجد
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«کسي که يک شب، چراغي را در مسجد برافروزد، خداوند گناهان هفتاد سال او را ميآمرزد و ثواب عبادت يک سال را براي او مينويسد و خدا (در بهشت) شهري به او عطا کند و اگر از يک شب تجاوز کند، خداوند در برابر هر شب، ثوابي را که به يکي از پيامبران خويش ميدهد، به او عطا فرمايد و اگر چراغ افروختن مسجد به ده شب رسيد، کسي نتواند پاداشي را که وي در نزد خداوند دارد برشمارد، و اگر اين کار به يک ماه رسيد، خداوند بدن او را بر آتش حرام ميکند.»
آداب ورود وخروج مسجد
محبوبترين خانهها نزد خدا
امام علي عليهالسلام فرمود:
«من اراد دخول المسجد فليدخل علي سکون و وقار فان المساجد بيوت الله و احب البقاع اليه؛
هر کس ميخواهد به مسجد داخل شود، با آرامش و طمأنينه وارد شود؛ چون مساجد خانههاي خدا و محبوبترين محلها در نظر اوست.»
نظافت در لحظه ورود به مسجد
رسول خدا عليه السلام فرمود:
«تعاهدوا نعالکم عند ابواب المسجد؛
در پيش درب مسجد، کفشهايتان را (نسبت به آلودگي) بررسي کنيد.»
دعاي هنگام ورود به مسجد
فاطمه زهرا عليهاالسلام فرمود:
«کان رسول الله -صلي الله عليه و آله – اذا دخل المسجد صل علي النبي و قال: اللهم اغفرلي ذنوبي و افتح لي ابواب رحمتک؛
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم هنگام ورود به مسجد صلوات ميفرستاد، و ميفرمود:
خدايا! گناهانم را ببخش و درهاي رحمت خويش را بر من بگشاي.»
نهي از اذيت نمازگزاران
امام علي عليهالسلام فرمود:
«من اکل شيئا من الموذيات ريحها فلا يقربن المسجد؛
هر کسي که چيز بوداري (مثل سير) بخورد که موجب آزار مردم گردد، به مسجد نرود.»
دعاي ورود و خروج از مسجد
از اميرالمؤمنين عليهالسلام منقول است که: پيغمبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم چون وارد مسجد ميشد ميفرمودند: «اللهم افتح لي ابواب رحمتک، فاذا خرج قال: اللهم افتح لي ابواب رزقک؛
بار خدايا! درهاي رحمت خود را به روي من بگشا و به هنگام بيرون رفتن ميفرمودند: بار خدايا! درهاي رزق خود را بر من بگشاي.»
کيفيت ورود به مسجد
امام باقر و امام صادق عليهماالسلام فرمودند:
«الفضل في دخول المسجد ان تبدأ برجلک اليمني اذا دخلت و باليسري اذا خرجت؛
بهتر آن است که هنگام ورود به مسجد ابتدا پاي راست را پيش بگذاري و هنگام خروج، پاي چپ را.»
پرهيز از بوي بد در مسجد
ابوبصير گويد: از امام صادق عليهالسلام در مورد خوردن سير و پياز و تره سؤال کردم.
امام فرمود: «خوردن آنها به صورت خام و يا پخته اشکالي ندارد! همچنين معالجه بيماري با سير اشکالي ندارد، اما اگر کسي آنها را خورد (قبل از برطرف کردن بوي آن) به مسجد نرود.»
تفسير آيهي زينت مسجد
ابوبصير ميگويد:
امام صادق عليهالسلام در مورد سخن خداوند متعال که ميفرمايد: «زينت خود را در هر مسجد به همراه داشته باشيد.» سؤال کردم.
امام عليهالسلام فرمود: «مراد از زينت، شانه کردن مو براي نمازهاي واجب و مستحبي است.»
نالهي شيطان
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«اگر بندهي خدا هنگام ورود به مسجد استعاذه کند، شيطان ميگويد: آه کمرم را شکست! و خداوند به پاداش اين عمل بنده، براي وي عبادت يک سال را مينويسد و چنان چه هنگام خروج از مسجد، استعاذه کند، خداوند به تعداد هر مويي که در بدن اوست، صد حسنه براي او مينويسد و صد درجه به وي عطا ميکند.»
با طهارت به مسجد رفتن
امام صادق عليهالسلام فرمود:
«به حضور در مسجد مواظبت کنيد! چرا که مسجد خانهي خداوند در زمين است. کسي که با طهارت وارد مسجد شود، خداوند او را از گناهانش پاک ميکند و نام وي را در زمرهي زائران خويش مينويسد. پس در مساجد فراوان به نماز و دعا بپردازيد.»
ورود به مسجد با نام خدا
امام باقر عليهالسلام فرمود:
«هنگامي که وارد مسجد شدي و ميخواهي در آن بماني، با طهارت داخل شو! و چون به مسجد رسيدي رو به قبله کن و خداوند را بخوان و حاجتت را از او درخواست کن، در لحظهي ورود به مسجد نام خداوند (بسم الله الرحمن الرحيم) را بر زبان جاري نما و خداوند متعال را ستايش کن و بر پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم درود (صلوات) فرست.»
آداب ورود و خروج مسجد
پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
«هنگامي که يکي از شما به مسجد وارد ميشود، بايد پاي راست را مقدم داشته و بگويد: «بسم الله و علي الله توکلت و لا حول و لا قوة الا بالله.»
و هنگام خروج، پاي چپ را مقدم داشته و بگويد: «بسم الله، اعوذ بالله من الشيطان الرجيم»
آن گاه پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «يا علي! کسي که اين گونه داخل مسجد شود، خداوند نماز وي را قبول ميکند و در برابر هر رکعت نمازي که به جاي آورده است، فضيلت يکصد رکعت نماز را به وي عطا ميکند و اگر بدين کيفيت خارج شود، خداوند گناهان او را ميبخشايد و در مقابل هر گامي يک درجه و صد پاداش به وي عطا مينمايد.»
ثواب بهداشت در مسجد
دوري مسجد از نجاسات
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«جنبوا مساجدکم النجاسة؛
مساجد را از نجاسات دور نگه داريد.»
اشتياق ملائک به خادم مسجد
امام رضا عليهالسلام فرمود:
«ان الجنة و الحور لتشتاق الي من يکسح المسجد او يأخذ منه القذي؛
بهشت و حوريان بهشتي مشتاق کسي هستند که مسجد را تميز نمايد، و يا آلودگيهاي آن را بگيرد.»
خوشبو کردن مسجد
امام علي عليهالسلام فرمود:
«و جمروها [المساجد] في کل سبعة ايام؛
مساجد را هر هفته خوشبو و معطر کنيد.»
آداب مسجد
پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
«هر کس براي احترام آب دهان خود را فرو برد و در مسجد نيندازد، خداوند آن را در بدن او به قدرت و توانايي تبديل ميکند و به پاداش اين کار، براي او حسنهاي مينويسد و گناهي را از او ميآمرزد و اين آب دهان به هر دردي (که در بدن اوست) برخورد کند، آن را شفا ميبخشد.»
جارو کردن مسجد
پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
«هر کس مسجدي را خاکروبي کند، خداوند پاداش آزاد کردن بندهاي را برايش مينويسد و اگر از اين مسجد به اندازهي خاشاکي که در چشم ميرود، غبار برگيرد، خداوند در برابر آن، رحمت خويش را به او عطا ميفرمايد.»
انداختن آب دهان و بيني در مسجد
امام علي عليهالسلام فرمود:
«کسي که به احترام مسجد از انداختن اخلاط (آب بيني و سينه) در آن پرهيز کند، در روز قيامت با سرور و شادماني و در حالي که نامهي اعمالش را در دست راست دارد، خداوند متعال را ملاقات ميکند.
کسي که در مسجد خلط مياندازد، مسجد (از نفرت) به خود ميپيچد، همان طور که اگر يکي از شما را با چوب خيزران بزنند، از شدت درد به خود ميپيچد.»
خانمي که مسجد را جاروب ميکرد
مسجد النبي صلي الله عليه و آله و سلم در مدينه، مقر حکومت و رهبري ديني و سياسي فخر عالم امکان حضرت رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم، گرچه نسبتا کوچک و بسيار ساده بود؛ اما نقش عظيم آن در تحولات فکري بشري و تکامل معنوي انسان و پاسداري از حريم حق و عدالت و مبارزه با گمراهي و ستمکاري بينظير است و در همانجا است که هم طهارت معنوي و هم طهارت مادي به اهل ايمان آموخته ميشد و بدون شک به پاکيزگي آن اهتمام مي گرديد.
گفتهاند که در آن عصر بانويي حبشي و سپاهپوست، به نام ام محجن همواره غبار و خاشاک و مانند آنها را از مسجد جمع ميکرد و خارج ميساخت.
شبي او از دنيا رفت و روز بعد که حضرت رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم از مرگ او آگاه شد، فرمود: «آيا به من اطلاع نميدهيد؟»
سپس آن حضرت با ياران خويش کنار قبر او حضور يافتند و مردم پشت سر آن حضرت قرار گرفتند و آن حضرت براي او نماز خواند و دعا کرد.
همچنين نقل شده که آن حضرت فرمود: «او را ميبينم در بهشت همچنان به جمعآوري خاشاک از مسجد مشغول است!»
و نيز گفتهاند که: «هنگامي که آن حضرت بر قبر او گذشت فرمود: «اين قبر کيست؟»
گفتند: قبر اممحجن!
حضرت فرمودند: «آيا همان خانمي که مسجد را جاروب ميکرد؟»
عرض کردند: بله.
سپس آن حضرت براي او نماز خواند در حالي که مردم پشت آن حضرت صف بسته بودند، در جاي ديگر ذکر شده که آن حضرت فرمود: «براي آن بانو نزد خدا دو چندان پاداش است.»
آداب داخل مسجد
خوابيدن در مسجد
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«من نام في المسجد بغير عذر ابتلاه الله بداء لا زوال له؛ کسي که بدون عذر در مسجد بخوابد، خداوند او را به دردي بيپايان مبتلا ميکند.»
پاداش نشستن در مسجد
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«ان الله تعالي يعطيک مادمت جالسا في المسجد بکل نفس تنفس فيه درجة في الجنة؛
خداوند متعال به عدد هر نفسي که ميکشي و در مسجد نشستهاي، درجهاي در بهشت به تو پاداش ميدهد.»
نشستن رو به قبله
امام علي عليهالسلام فرمود:
«من السنة اذا جلست في المسجد ان تستقبل القبلة؛
رو به قبله در مسجد نشستن، سنت (و مستحب) است.»
نيت احداث مساجد
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم مردي را در مسجد ديدند که سرگرم تيز کردن تيرهاي خود بود. آن حضرت او را از اين کار بازداشتند و فرمودند:
«انها لغير هذا بنيت؛ مساجد براي کاري غير از اين (عبادت) ساخته شده است.»
نهي جست و جوي اشياء گمشده در مسجد
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله و سلم شنيدند که مردي در مسجد اعلام ميکند که چيزي را گم کرده است تا اگر کسي پيدا کرده است به او بازگرداند. حضرت فرمودند: «به او بگوييد: خدا گمشدهات را به تو برنگرداند! مسجد براي کارهايي غير از اين ساخته شده است.»
دوری از رذائل
پرهيز از سخن لغو در مسجد
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«کل کلام في المسجد لغو الا القران و ذکر الله و مسألة عن خير او اعطاءه؛
در مسجد هر سخن گفتني لغو و بيهوده است، به جز خواندن قرآن کريم و ذکر خدا کردن و در امور خيريه سؤال و پرسش نمودن يا عطا کردن خير.»
آفات سخن ناروا در مسجد گفتن
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«الحديث البغي في المسجد، يأکل الحسنات کما تأکل البهيمة الحشيش؛
سخن ناروا در مسجد، حسنات انسان را از بين ميبرد، چنانکه چهارپايان علفها را ميخورند.»
سبب تاريکي قبر
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «الضحک في المسجد ظلمة في القبر؛ خنديدن در مسجد، موجب تاريکي قبر خواهد شد.»
احترام به مسجد
امام صادق عليهالسلام فرمود:
«ملعون ملعون من لم يوقر المسجد؛
از رحمت خداي به دور است، کسي که به مسجد احترام نگذارد.»
آباد کردن مسجد
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
«اي ابوذر! هر کس که نداي منادي خدا را پاسخ گفت و مسجد خداوند را خوب آباد و احيا کرد، پاداش او بهشت است.»
ابوذر گفت: پدر و مادرم فدايت اي پيامبر خدا! چگونه مساجد خداوند آباد ميشود؟
فرمود: «به اين که صدا در آنها بلند نشود و سخنان باطل در آنها رد و بدل نشود و خريد و فروش در آنها صورت نگيرد و تا هر وقت که در مسجد باشي از هر لغو و باطلي بپرهيز، که اگر چنين نکني روز قيامت جز خود را ملامت نخواهي کرد.»
پرهيز از سخنان بيهوده
پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
«در آخر الزمان قومي خواهند آمد که در مساجد به صورت دستهجات مينشينند، در حالي که حرفهايشان دربارهي دنيا و محبت دنيا است، شما با آنها مجالست نکنيد؛ زيرا خدا را به آنها نيازي نيست.»
محروم از مسجد
ترک نماز جماعت بدون عذر
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «لا صلاة لمن لم يصل في المسجد مع المسلمين الا من علة؛ هر کس بدون عذري در جماعت مسلمانها در مسجد شرکت نکند، نمازش پذيرفته نيست.»
شکايت مسجد
رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: «در سه چيز به حق شکايت برند:
1- قرآن.
2- مسجد.
3- عترت.
قرآن ميگويد:
پروردگارا! مرا تحريف (از نظر معني تغيير داده) و پاره پاره کردند.
مسجد ميگويد: پروردگارا! مرا بيکاره گذاردند و ضايع نمودند.
عترت ميگويد، بارالها! ما را کشتند و راندند و آواره کردند.»
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم ميفرمايد:
«من براي احقاق حق اينها، در پيشگاه حضرت حق، زانو ميزنم و خداوند ميفرمايد: من به محاکمهي خائنان به اين سه سزاوارترم.»
گريز از مسجد
به امام علي عليهالسلام خبر رسيد که گروهي براي نماز در مسجد حاضر نميشوند.
اميرالمؤمنين عليهالسلام براي مردم سخنراني کرده و در ضمن آن فرمود: «گروهي که براي نماز خواندن با ما در مساجد حاضر نميشوند حق ندارند با ما غذا بخورند و بياشامند و مشورت کنند و با ما ازدواج نمايند و حق ندارند از بيتالمال مسلمين استفاده کنند، مگر اين که در نماز جماعت حاضر شوند.
نزديک است اگر از کار خود دست برندارند فرمان دهم تا خانههاي آنان را با آتش بسوزانند.»
آن گاه امام صادق عليهالسلام فرمود: «مسلمانان از خوردن و آشاميدن و ازدواج با آنان خودداري نمودند تا اين که آنان در نماز جماعت مسلمين حاضر شدند.»
مسلمان بيگانه از مسجد
شخصي در ظاهر مسلمان بود، ولي به اصطلاح، مسلمان شناسنامهاي، او در امور و احکام اسلام کاملا بيتفاوت بود، مثلا اصلا با مسجد ميانه نداشت، مسجد رفتن براي او بسيار سخت بود و اگر احيانا از کنار آن رد ميشد با کمال بياعتنايي عبور ميکرد. روزي با يکي از پسرانش که کودک بود، بر سر موضوعي نزاع کرد و بلند شد تا پسرش را کتک بزند، پسر از دست او فرار کرد، و او پسرش را دنبال نمود، تا اين که پسر به طرف مسجد آمد و ميدانست پدرش با مسجد ميانه ندارد، رفت داخل مسجد، آن پدر تا نزديک در مسجد آمد، ولي وارد مسجد نشد و در همان جا فرياد زد: «بيا بيرون، بيا بيرون! من در تمام عمر به مسجد نيامدهام، نگذار اکنون وارد مسجد شوم بيا بيرون!!»
